Μία από τις επιλογές που ξεχώρισαν ανάμεσα στις 5 ελληνικές υποψηφιότητες για τα ευρωπαϊκά βραβεία EU Mies van der Rohe Awards 2026 συγκαταλέγεται η κατοικία με αυλή στο Στρόβολο της Λευκωσίας, έργο του Κωνσταντίνου Πετράκου (Constantinos Petrakos Architect). Μάλιστα, αξίζει να αναφερθεί ότι παρά το γεγονός που το έργο βρίσκεται στην Κύπρο, η υποψηφιότητα κατατέθηκε μέσω ελληνικής ομάδας και περιλαμβάνεται κανονικά στη λίστα των ελληνικών συμμετοχών του διαγωνισμού.
Ο Τόπος, η γειτονιά και η όψη
Συγκεκριμένα, η μονοκατοικία αυτή βρίσκεται στο ιστορικό κέντρο του παλαιού Στροβόλου στη Λευκωσία της Κύπρου. Η πρώτη επαφή με την κατοικία γίνεται αντικρίζοντας την κύρια όψης της, ένα “βαρύ” γήινο εξωτερικό περίβλημα στο επίπεδο του δρόμου, επενδυμένο με τοπική πουρόπετρα, δημιουργώντας με αυτό τον τρόπο μία αισθητή σύνδεση μορφολογικά με τον ευρύτερο χαρακτήρα της γειτονιάς και το τοπικό λεξιλόγιο της περιοχής. Σε εμφανή αλλά αρμονική αντίθεση με τη λιθόκτιστη βάση, οι δύο λευκοί – λείαν επεξεραγασμένοι- με καμπυλωμένη γωνία, κυβικοί όγκοι, τοποθετημένοι στις απέναντι γωνίες, αναδύονται στον όροφο, ολοκληρώνοντας τη σύνθεση με ισορροπία και ελαφρότητα, φιλοξενώνταςτους ιδιωτικούς χώρους των υπνοδωματίων και μπάνιων.
Υλικότητα -Μία αρμονική αντίθεση- όψη σε ισορροπία
Όπως διακρίνεται και από την όψη του κτιρίου στη φωτογραφία και όπως προαναφέραμε, η κατασκευή βασίζεται σε μία θερμή, λιθόκτιστη βάση από τοπική πουρόπετρα, πάνω στην οποία μοιάζουν να αιωρούνται οι κυβικοί όγκοι στον όροφο, επενδυμένοι με λευκό σοβά, δημιουργώντας μία εκλεπτυσμένη αντίθεση υλικών. Ο φέρων οργανισμός της κατασκευής αποτελείται από οπλισμένο σκυρόδεμα, με εμφανή πλάκα σκυροδέματος στοιχείο που αποκαλύπτει τη δομική ειλικρίνεια του σχεδιασμού.
Μάλιστα, αξίζει να σημειωθεί ότι στην κατοικία εφαμόστηκε επαναχρημοποίηση υλικών, όπως η ανάκτηση και επεξεργασία τοπικού υλικού, της τοπικής πουρόπετρας. Κατ’ αυτόν τον τρόπο η πέτρα αυτή διαφυλάσσει το χαρακτήρα της όσο και την ιστορική της σημασία, αυξάνεται η διάρκεια ζωή της και επιτυγχάνεται μείωση αποβλήτων.
Η εσωστρεφής αυλή ως κεντρικό σημείο- πυρήνας της σύνθεσης
Στο επίκεντρο του σχεδιασμού δεσπόζει η κεντρική πισίνα που λειτουργεί ως σύγχρονη ενιαία εσωστρεφής αυλή, ένας φωτεινός, ήρεμος πυρήνας που οργανώνει και δομεί γύρω του σε διακριτές ζώνες την οικιακή εμπειρία. Μάλιστα, το κενό της αυλής δεν είναι απλά ένας “ενδιάμεσος” χώρος, αλλά συμμετέχει ως ενεργός πρωταγωνιστής στην καθημερινή εμπειρία κατοίκησης με φυσικό ρυθμό. Λειτουργεί και ως χώρος μετάβασης, καθώς οι κοινόχρηστοι χώροι βασικού επιπέδου συνδέονται άμεσα, αέρινα και σε φυσική συνέχεια με την αυλή. Δηλαδή, μπαίνοντας από την αυλή, το βλέμμα φτάνει αβίαστα, χωρίς εμπόδια στο εσωτερικό. Αυτή η ροή επιτυγχάνεται μέσα από διακριτικά ενσωματωμένα αλουμινένια κουφώματα που λειτουργούν ως μέσο σύνδεσης χαρίζοντας οπτική και λειτουργική ενότητα μέσα και έξω.
Σημαντικό να αναφέρουμε κάπου εδώ μετά τη φωτογραφία αυτή, ότι ο “μαντρότοιχος” της αυλής λειτουργεί εσωτερικά και ως ρυθμιστής του μικροκλίματος της περιοχής ενσωματώνοντας και προστατεύοντας την κατοικία από τις τοπικές περιβαλλοντικές συνθήκες.
Take a Tour
Χώροι & η εμπειρία σε αυτό το σπίτι ως χρήστης
Το μέσα και έξω ως ενιαίο σύνολο
Η διάταξη και ο διαχωρισμός των χώρων τόσο σε κάθετο όσο και σε οριζόντιο επίπεδο γίνεται με βάση τον βαθμό ιδιωτικότητας και την καθημερινή συχνότητα χρήσης τους. Έτσι, όπως προαναφέρθηκε έχουμε στον όροφο τα ιδιωτικά υπνοδωμάτια και μπάνια και στο ισόγειο τους κοινόχρηστους χώρους μας. Once again, όλοι οι χώροι ανοίγονται προς την αυλή, επιτρέποντας το φως να εισέλθει δημιουργώντας τα απαραίτητα και ισορροπημένα επίπεδα φωτός και σκιάς.
Μέσα στο σώμα του σπιτιού διαμορφώνονται ακόμη, κι άλλες μικρές αυλές- κενά με διαφορετικές διαβαθμίσεις ιδωτικότητας δημιουργώντας απρόσκοπτα μικρούς κόσμους συναναστορφής, αλληλεπίδρασης ή και ηρεμίας.
Κάθε κίνηση μέσα στο “σώμα” της κατοικίας σε αφήνει με διαφορετική αίσθηση. Η ροή των χώρων, το παιχνίδι υλικών, ο φυσικός φωτισμός και η γεωμετρία καθιστούν κάθε γωνιά λειτουργική και ενδιαφέρουσα για το χρήστη.
Εδώ βλέπουμε ότι ο ημί-κλειστος σχεδιασμός προσφέρει ιδιωτικότητα και ασφάλεια, δημιουργώντας ένα προστατευτικό όριο που θωρακίζει τους εσωτερικούς χώρους διαβίωσης από τα εξωτερικά αδιάκριτα βλέμματα..
One layer deeper..
Η κατοικία στον Στρόβολο διαλέγεται συνεχώς με την παράδοση, όχι με τη συμβατική έννοια, αλλά με αφαίρεση και επανερμηνεία. Τίποτα δεν κραυγάζει “παραδοσιακό”, κι όμως, πίσω από τη λιτότητα του μοντερνισμού, αναδύονται αναφορές σε μεσογειακά στοιχεία.
Σε αυτό το πλαίσιο η σύγχρονη ματιά ενσωματώνει έννοιες όπως η ιδιωτικότητα, η εμπειρία της διαμπερότητας και η απόσυρση από τον θόρυβο του δρόμου κ.ά. Πίσω από το προστατευτικό “κέλυφος” ξεδιπλώνεται ένας νέος μικρόκοσμος με την πισίνα στο επίκεντρο ανάμεσα σε φως και υφές που εναλλάσσονται. Η κατοικία αυτή ανοίγεται προς τον εαυτό της, δείχνοντας μία μορφή πολυτέλειας ουσιαστική και ήρεμη. Άλλωστε, η αληθινή πολυτέλεια είναι ο χρόνος, η ηρεμία, η απόσυρση. Δημιουργεί έναν εσωτερικό διάλογο με τους κατοίκους- χρήστες της.
Το έργο πιστεύουμε ότι διατηρεί μία σιωπηλή συνέχεια με τη συλλογική μνήμη του τόπου, χρησιμοποιεί τοπικά υλικά, σέβεται το κλίμα και προτείνει μία εμπειρία χώρου που είναι ταυτόχρονα σύγχρονη και οικεία.
Τέλος, να σταθούμε σε αυτό: ένα παράδειγμα έργου που μας θυμίζει πως η αρχιτεκτονική δε χρειάζεται να κραυγάζει για να ξεχωρίσει. Αρκεί να σέβεται το κλίμα, αγκαλιάζει το φυσικό φως και υπηρετεί την καθημερινότητα εκείνου που την κατοικεί. Κι εμείς του ευχόμαστε καλή πορεία στη φετινή ψηφοφορία των βραβείων EU Mies van der Rohe 2026.
☆ Kalina ☆
Με πληροφορίες από https://www.archetype.gr/
DISCLAIMER: We endeavour to always credit the correct original source of every image we use. If you think a credit may be incorrect, please contact us at heypeachmag@gmail.com